Foto's en korte verhalen
- Predikant dr. G.C. Steijnis 1849-1891. En de antisemiet gouverneur De Savornin Loman
- J.F. Waakhuyzen 1850-1891. Broederschap Court Charity No. 7416
- Janey Tetary 1856-1884. Strijdbare contractarbeidster
- Monseigneur Wulfingh 1839-1906. Oprichter melaatseninrichting Majella
- Koningin Wilhelmina 1880-1962. Geeft geschenk aan Majella
- Johannes Helstone 1853-1927. Componist van wereldfaam
- Johan Adolf Pengels 1916-1970. Premier van drie kabinetten
- Monument 7 juni 1989. Grootste vliegramp met 176 doden door 'pilot error'
- Fotoimpressie van het teruggevonden beeld van JOZEF KLAS. KLIK HIER
Hoofdstuk 1 Koloniale overheid en koninklijk huis. Voor de video klik hier
Koningin Wilhelmina 1880-1962
Leprozerie Majella in Paramaribo krijgt geschenk van de vorstin klik voor het video verhaal
Gouverneur Dirk Fock en zijn echtgenote bezoeken op zaterdagochtend 17 april 1909 de leprozerie Majella aan de Van Sommelsdijcksekreek in Paramaribo. Als de zestig melaatsen en hun verzorgers de Liefdeszusters van Tilburg zich op het middenterrein hebben verzameld, onthult mevrouw Fock een borstbeeld van Wilhelmina. Een geschenk van de vorstin.
Majella sluit in 1964 de deuren, de opdracht is volbracht. Meer dan 1300 melaatsen zijn verzorgd door 83 'engelen'. En het borstbeeld – voor 520 gulden gemaakt door de Amsterdamse firma Erven Grisanti – wat is daarmee gebeurd? Die wordt teruggevonden in het depot van het Surinaams Museum in de Commewijnestraat.
.
Maar niet alleen het borstbeeld is bewaard gebleven. Ook de sokkel blijkt nog te bestaan en die bevindt zich tussen afval en oude stenen op een particulier terrein in het centrum.
Het complete verhaal over de zoektocht, die begint in het Koninklijk Huisarchief in Den Haag, leest u in Oog in oog met Paramaribo.
Hoofdstuk 2 Religie
Predikant dr. G.C. Steijnis 1849-1891
Strijd tegen de antisemiet gouverneur De Savornin Lohman
Dr. G.C. Steijnis arriveert met zijn vrouw en drie kinderen op dinsdag 30 december 1884 in Suriname. Hij is de nieuwe predikant van de Lutherse Kerk aan de Waterkant. Niemand kan dan vermoeden dat hij betrokken raakt bij een vileine zaak die het land meer dan een jaar zal teisteren en Steijnis’ gezondheid sloopt.
Het begint met de komst op 30 januari 1889 van mr. Maurits Adriaan de Savornin Lohman als gouverneur van Suriname. Hij is niet alleen ondemocratisch maar heeft ook antisemitische opvattingen. Als Steijnis het openlijk opneemt voor de Joodse bevolking, start de gouverneur een lastercampagne.
De pesterijen zijn zo heftig dat de predikant ten gevolge eener ernstige ongesteldheid op 26 januari 1891 naar Nederland vertrekt. Te laat, Steijnis (41) overlijdt aan boord van het stoomschip Prins Willem I. De krant Suriname schrijft: In de geschiedenis van Suriname heeft Dr. G.C. Steijnis zijn naam onvergetelijk gemaakt.
De marmeren gedenksteen – de oudst bestaande in de stad – wordt op donderdagmiddag 2 juni 1892 in de Lutherse Kerk onthuld. Het aandenken komt van de lidmaten en vrienden en is gemaakt door de Amsterdams kunstenaar J. Rinse jr.
Het volledige verhaal vind je in Oog in oog met Paramaribo.
Hoofdstuk 2 Religie
Wilhelmus Wulfingh 1839-1906
Oprichter van de melaatseninrichting Majella
Het borstbeeld van monseigneur Wulfingh staat sinds vrijdag 25 april 1969 op het erf van de Mgr. Wulfinghschool aan de Van Idsingastraat. Maar dit is niet de oorspronkelijke locatie. Op zondag 21 november 1909 onthulde pater A. Nederveen de buste op het terrein van
de leprozerie Gerardus Majella in
Paramaribo, naast het Militair Hospitaal.
Wulfingh is redemptorist van de congregatie van de Allerheiligste Verlosser CssR en arriveert in 1888 in Suriname. Hij schrikt van de omstandigheden waaronder melaatsen leven – zonder verpleging, zonder voorzieningen, ver
van de stad – en opent op 16 oktober 1895 leprozerie Majella. De ingang is een brug (die net als het kantoor aan de Gravenweg nog bestaat) over de Van Sommelsdijcksekreek. Hij vertelt: Het gezicht der melaatschen is verpletterend, hun stem gaat door merg en been(…). De verpleging is in handen van de Liefdezusters van Tilburg.
De Vader der Melaatschen overlijdt in 1906 op weg naar Suriname aan boord van het stoomschip Prins Willem IV en wordt op 23 april in Paramaribo begraven. In 2003 verhuist het graf naar de rooms-katholieke begraafplaats aan de Schietbaanweg.
Meer details in Oog in oog met Paramaribo.
Hoofdstuk 3 Immigratie
Janey Tetary 1856-1884
Strijdbare contractarbeidster vecht tegen uitbuiting
De Brits-Indische Janey Tetary (24) komt met haar éénjarige dochtertje Boodhoo Burfasun op 26 november 1880 aan in Suriname. Ze gaat als contractarbeidster naar plantage Zorg en Hoop op Commewijne. Daar blijkt al snel haar sociale betrokkenheid, haar strijd tegen onrecht en haar leiderschap. Op de plantage eist ze een respectvolle behandeling van vrouwen.
.
De slechte leefomstandigheden – zware werktaken, geldboetes, pesterijen van opzichters, erbarmelijke woonomgeving – op de plantage culmineren op 24 september 1884 in een opstand. Leider Challoo Ramjanee vraagt Tetary de vrouwen te organiseren om een gewapende aanval van de militairen af te slaan. In de strijd die daarop volgt wordt Tetary van vlakbij doodgeschoten.
Onder grote belangstelling van de media onthullen vicepresident Ashwin Adhin en Elvira Sandie van het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur op 24 september 2017 het standbeeld van deze moedige vrouw. Het is gemaakt door de Surinaamse kunstenaar George Ramjiawansingh (Gallerie Singh, Koningstraat) en staat op de hoek van de Grote Combéweg en de Henck Arronstraat.
Een week eerder is op die plek het borstbeeld (1918) van agent-generaal Barnet Lyon in de laadbak van een vrachtauto afgevoerd naar een erf aan de Grote Gombéweg. Achterhaald door de tijd blijkt de baas van het Immigratiedepartement weinig voor de contractarbeiders te hebben gedaan.
Het volledige verhaal vind je in Oog in oog met Paramaribo.
Hoofdstuk 7 Cultuur, wetenschap en sport
Johannes Helstone 1853-1927
Componist van wereldfaam blijft in Suriname
De onthulling van het monument door gouverneur J.C. Brons vindt plaats op zondagmiddag 11 januari 1948. De krant De West kopt: “Geheel” Paramaribo op de been. Duizenden mensen volgen de feestelijkheden. Het radiostation Avros doet live verslag van de gebeurtenissen.
.
De gedenkzuil is een initiatief van het Musicus Helstone-Comité met de heer W.A. Leeuwin als voorzitter. Kunstenaar Charles Nieleveld ontwerpt en bouwt het beeld. Met in de top de betonnen letters HM: Helstone Musicus of Helstone Monument. De teksten zijn van meestergraveur Mezas.
Johannes Nicolaas Helstone wordt op 11 januari 1853 geboren op de hernhutter zendingspost Berg en Dal aan de Surinamerivier. Zijn muzikale talent wordt op de Centraalschool der Evangelische Broedergemeente in Paramaribo ontdekt door het echtpaar H. Williger-Vetter. Later wordt hij naar Europa gestuurd.
In 1894 slaagt Helstone cum laude aan het Koninklijk Conservatorium van Leipzig, Duitsland. Terug In Suriname werkt hij als componist, pianist, leraar en muziekpedagoog. Zijn internationale doorbrak komt met de opera Het Pand der Goden.
Je leest het volledige verhaal in Oog in oog met Paramaribo.
Hoofdstuk 8 Politiek en vakbond
Johan Adolf Pengel 1916-1970
Premier van drie kabinetten
Het standbeeld van Jopie Pengel wordt op 5 juni 1974 door mevrouw de weduwe L.E.J. Pengel-Augustuszoon onthuld. Bij die gelegenheid zijn honderden genodigden en tot tienduizend belangstellenden aanwezig. De gebeurtenissen worden rechtstreeks op radio SRS uitgezonden. Een televisie-samenvatting staat op YouTube: Onthulling standbeeld oud-premier Pengel (1974).
Het beeld (3.50 meter) van kunstenaar Stuart Robles de Medina is het eerste in Suriname gegoten bronzen standbeeld. Om het te kunnen produceren ontwikkelt het bedrijf Reli een speciale oven. De bijna 2 meter hoge sokkel is gemaakt van Surinaams graniet. De kosten bedragen 60.000 Surinaamse guldens, inclusief 15.000 gulden voor de feestelijkheden.
Johan Adolf Pengel (1916-1970) is voorzitter van de vakbond De Moederbond en premier tussen 1963 en 1969 van drie kabinetten. Het standbeeld staat op het Onafhankelijkheidsplein - tijdens de onthulling in 1974 Oranjeplein - voor het gebouw van het ministerie van Financiën.
Het volledige verhaal vind je in Oog in oog met Paramaribo.
Hoofdstuk 10 Samenleving
J.F. Waakhuyzen 1850-1891
Broederschap Court Charity No. 7416 biedt sinds 1886 hulp aan leden
Broederschap Court Charity No. 7416 van de Ancient Order of Foresters (AOF) wordt op 29 juli 1886 in Suriname opgericht. De initiatiefnemers zijn J.M.A. Abendanon, S.J. Thomoshuysen en J.F. Waakhuyzen, die tevens de First Chief Ranger, de eerste voorzitter, wordt. Om hem te herinneren staat er sinds 28 november 1985 een gedenksteen in de Waakhuyzenstraat (tot die dag de Verlengde Brokopondolaan).
De oorsprong van de AOF ligt in Engeland. Daar start in 1834 Court No. 1, een broederschap die steun geeft aan de leden bij onder meer ziekte en armoede. In honderd jaar groeit de broederschap uit tot 13.000 courts met drie miljoen leden.
In Suriname zijn de activiteiten vooral gericht op het betalen van ziektegelden, het uitkeren van lijkenpenningen en ondersteuning aan behoeftigen.
Het huidige Court-gebouw (No. 7416 is nog altijd actief) aan de Burenstraat werd op 20 november 1909 feestelijk in gebruik genomen. Aanwezig waren onder meer gouverneur Dirk Fock, besturen van liefdadigheidsverenigingen en voorgangers van verschillende kerkelijke gemeenten. Het markante ontwerp is van bouwkundige H. de Vogel.
Het volledige verhaal lees je in Oog in oog met Paramaribo.
Hoofdstuk 10 Samenleving
Monument 7 juni 1989
Grootste vliegramp met 176 doden door 'pilot error'
Vlucht PY764 van de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij verongelukt op woensdag 7 juni 1989 om 04.27 uur. Op drie kilometer van vliegveld Zanderij. 176 mensen komen om, elf passagiers raken (zwaar) gewond.
Aan boord zijn Surinaamse Nederlanders die op familiebezoek
gaan, Surinamers die van familiebezoek terugkomen, toeristen, muzikanten van de kawinagroep Draver Boys en achttien leden van het Kleurrijk Elftal.
Het monument aan de Jagernath lachmonstraat wordt op 23 juni in gebruik genomen en bestaat uit een
rond plein in de vorm van een vliegtuigmotor. In het plein is de vijfpuntige ster van de Surinaamse vlag geconstrueerd en opgevuld met grind. Ieder uiteinde eindigt bij één of twee grafkelders met een platte deksteen, voor de negen niet geïdentificeerde slachtoffers.
Over de oorzaak van deze ramp zijn de Amerikaanse luchtvaartorganisaties Federal Aviation Administration en National Transport Safety Board heel duidelijk: de twee Amerikaanse, niet bevoegde, piloten stapelden fout op fout: pilot error. Meer over dit drama in Oog in oog met Paramaribo.